Nafarroa Beherea

Wikipedia(e)tik

Nafarroa Beherea

Hiriburua

Donibane Garazi

Herritarra

iparraldeko nafar, baxenabartar

Antolaketa

Estatua
Eskualdea
Departamendua

Frantzia
Akitania
Pirinio Atlantikoak

Eremua

1.325 km²

Biztanleria

28.000

Dentsitatea

22 bizt/km²

Nafarroa Beheraren mapa fisikoa

Donibane Garazi eta Errobi gaineko zubia

Nafarroa Beherea edo Baxenabarre^[1] Euskal Herriko zazpi lurraldeetako bat da. Administrazioari dagokionez, Akitania (Frantzia) eskualdeko Pirinio Atlantikoak departamenduko (64) eta Baionako barrutiko zati da.

Hiriburua Donibane Garazi bada ere, Donapaleu eta Baigorri bera baino populatuagoak dira.

Izena

Herrialde honek bi izen izan ditu, Nafarroa Garaitik banatu zenetik:

"Nafarroa Beherea" izen jasoa da, "Axular"rek 1643an lehenbizikoz erabilia. Eta ahozko izena "Baxenabarre" da (ez "Behenafarroa" edo "Baxenafarroa"), Joanes Peruskik 1664an egin gutun batean lehenbiziko aldiz agertua. Hau, gaskoierazko izenaren aldaera litzateke. Beraz, euskal testuetan "Baxenabarre" izenaren agerrera "Nafarroa Beherea" baino 21 urte berriagoa da bakarrik.

Euskaltzaindiak bi izenak onetsi ditu.

Ingurune naturala

Mendiak

Sakontzeko, irakurri: Nafarroa Behereko mendiak

Okabe (1.466 m) lurraldeko tontorrik altuena da, Txardeka (1.440 m) bigarrena eta Urkulu (1.419 m) hirugarrena izanik.

Mendi hauek Mendebaldeko Piriniotan kokatuta daude eta Nafarroa Garaiaren mugan daude gehienak.

Ibaiak

Sakontzeko, irakurri: Nafarroa Behereko ibaiak

Historia

Sakontzeko, irakurri: nafarroako Erresuma

Baionako apezpikuarekin lotuta zegoen gehienez (Amikuze ordea Akitzerekin). Nafarroa Beherea 1530. urtea arte Nafarroa Garaiarekin bat egina zegoen, Nafarroa bakarra osatuz.